Przykładowe metody pracy z dziećmi do prowadzenia w domu

autor: Ewa Małachowska

1.    Symulacje - metoda ta polega na naśladowaniu rzeczywistości. Jest to zabawa „na niby". Symulacje mogą obejmować umiejętności takie jak: rozmowa telefoniczna, zabawa w nadawanie paczki na poczcie, zabawy w sklep, lekarza itp. W symulacjach warto wykorzystać jak najwięcej rekwizytów, by zaznajomić dziecko z działaniem, obsługą czy przeznaczeniem poszczególnych przedmiotów. Należy również stymulować dziecko do prowadzenia dialogu, używania zwrotów grzecznościowych, do jasnego i zrozumiałego artykułowania swoich potrzeb i oczekiwań. Dzięki tej metodzie dzieci rozwijają swoją inwencję twórczą, umiejętności społeczne i poznawcze oraz kształtuje się ich system wartości.

2.    Linia czasu - metoda ta pozwala przybliżyć dzieciom pojęcie czasu. Polega na przedstawieniu wydarzeń w porządku chronologicznym, najczęściej w wymiarze linearnym. Tę metodę można wykorzystać np. do przedstawienia planowania świąt, sposobów oświetlania dawniej i dziś.

3.    Mapa mentalna (zwana też mapą pojęciową) - stosowana m.in. w celu usystematyzowania świeżo zdobytej wiedzy lub wizualizacji posiadanych wiadomości, np. przy realizacji tematyki wiosna, nasze domy, nasze pożywienie.

4.    Burza mózgów (tzw. fabryka pomysłów, giełda pomysłów) polega na podawaniu różnych skojarzeń, rozwiązań, które niesie wyobraźnia. Istotą burzy mózgów jest brak oceniania, tzn. każdy pomysł jest dobry. Tę metodę można stosować jako rozgrzewkę umysłową dla ustalenia zakresu posiadanej wiedzy, dla utrwalenia wcześniej zdobytej wiedzy, dla znalezienia najlepszego rozwiązania jakiegoś problemu.

5.    Drama polega na wczuwaniu się w role, improwizacji angażującej ruch i gest, mowę, myśli i uczucia. W dramie wykorzystuje się spontaniczność, chęć do aktywnego działania, naturalną potrzebę zabawy, bycia w roli różnych osób. Ta metoda ma wiele walorów, m.in.: pomaga w zrozumieniu motywacji różnych zachowań, przygotowuje do pełnienia różnych ról życiowych, pobudza ruchowo, pomaga odkryć siebie.

6.    Zabawa - naturalny środek dziecięcej ekspresji. Rodzic pozostawia dziecku swobodny wybór zabaw i nie wykonuje za niego żadnych czynności, dzięki czemu dziecko ma możliwość ujawnienia i uzewnętrznienia swoich uczuć. Obserwując dziecko w czasie zabawy można uświadomić sobie jego potrzeby, zainteresowania, źródła lęku i frustracji oraz sposoby radzenia sobie dziecka w danej sytuacji. Zabawa mobilizuje dziecko do podejmowania decyzji, wyborów, pokonywania napotkanych trudności, umożliwiając tym samym jego harmonijny rozwój.

7.    Metody oparte na kontakcie z ciałem - doznania związane z odczuwaniem dotyku, ruchu są dziecku najlepiej znane, zapewniają poczucie bezpieczeństwa. Pozwalają na zdobywanie informacji o swoim ciele, wyodrębniają go z otoczenia, służą nawiązaniu kontaktu z terapeutą, a także ułatwiają rozwój poznawczy.

8.    Muzykoterapia - oddziałuje na zmysły, wprawia w wibrację cały organizm, wyzwala radość, która jest nowym bodźcem do rozwoju, przenika bariery intelektualne, emocjonalne, charakterologiczne i motoryczne, uwrażliwia na odbiór bodźców z otoczenia, wpływa na rozwój świadomości własnego ciała, koncentrację uwagi, pamięć, wyobraźnię, pobudza ciało w zakresie ruchów dowolnych, kształtuje umiejętności współdziałania w grupie, daje możliwość odbioru miłych, przyjemnych doznań, może być źródłem odprężenia, pomaga nawiązać kontakt z drugim człowiekiem.

9.    Choreoterapia - terapia poprzez swobodny, naturalny, niczym niewymuszony ruch i taniec. Jest doskonałą metodą usuwania kompleksów, podwyższania samooceny, własnej wartości, nabierania pewności siebie i pokonywania bariery nieśmiałości.

10.    Metoda małych form scenicznych - inscenizacje, które spełniają ogromną rolę terapeutyczną i pozwalają na zaspokajanie potrzeb, przeżyć i twórczej aktywności każdego dziecka. Istotą tej metody jest usprawnianie dziecka we wszystkich zaburzonych sferach: poznawczej emocjonalnej i społecznej.

11.    Biblioterapia - to zamierzone oddziaływanie poprzez czytanie, słuchanie lub oglądanie odpowiednio dobranych książek, fragmentów utworów, oglądanie i słuchanie adaptacji utworów literackich. Terapia ma na celu kształtowanie właściwych postaw, pracy nad sobą, samoakceptacji, przyczynia się do uświadomienia dziecku trudnych sytuacji i uczy reakcji na nie, daje szansę nabrania wiary w siebie, wpływa pozytywnie na emocjonalne stany. Rozwija osobowość poprzez prezentowanie literackich wzorców osobowych godnych naśladowania. Wzbogaca wiedzę, język, wyobraźnię, zdolność rozumienia pojęć moralnych i rozwój uczuć.

12.    Ćwiczenia grafomotoryczne polegające na rysowaniu - usprawniają one czynności ruchowe rąk i rozwijają współdziałanie oka i ręki. Korygują nieprawidłowe, a utrwalają właściwe nawyki ruchowe konieczne podczas pisania. Poprzez zabawy grafomotoryczne pobudzamy rozwój ruchowy dziecka, szczególnie zaś sprawność motoryczną rąk.